به گزارش رسانه GIMSATE، هلیوم، عنصری که از اعماق خورشید تا جشنهای تولد ما سفر کرده است و داستانی شگفتانگیز برای روایت دارد. این عنصر سبک و بیرنگ که دومین عنصر فراوان در جهان هستی است، خواص منحصر به فردی دارد که آن را از دیگر عناصر متمایز میکند. این عنصر به دلیل چگالی کم، سبکترین عنصر شناخته شده است و به همین دلیل کاربردهای متنوعی در صنایع مختلف از جمله پزشکی، علم، فناوری و حتی جشنها دارد.
جدول تناوبی عنصرها چیست؟
جدول تناوبی عناصر یک چارچوب سازمانیافته است که عناصر شیمیایی را بر اساس افزایش عدد اتمی، خواص شیمیایی، و ترتیب الکترونی آنها طبقهبندی میکند. این جدول به عنوان نقشهای برای دانشمندان عمل میکند که به آنها کمک میکند تا درک عمیقتری از خواص مواد و واکنشهای شیمیایی داشته باشند. جدول تناوبی علاوه بر ارائه اطلاعات دقیق در مورد هر عنصر، روابط میان عناصر و ترندهای تناوبی خاصی را نیز نمایش میدهد که میتواند پیشبینیهایی در مورد عناصر و ترکیبهای ناشناخته ارائه دهد.
ساختار جدول تناوبی
دورهها: جدول تناوبی از چندین ردیف افقی تشکیل شده است که به آنها دوره گفته میشود. هر دوره نشاندهنده یک سطح انرژی الکترونی (یا لایه الکترونی) در اتمها است. دورهها از بالا به پایین جدول شمارهگذاری شدهاند و با افزایش شماره دوره، انرژی و تعداد لایههای الکترونی افزایش مییابد.
گروهها یا خانوادهها: ستونهای عمودی در جدول تناوبی را گروه یا خانواده مینامند. عناصر درون یک گروه خواص شیمیایی مشابهی دارند، زیرا تعداد الکترونهای لایه ظرفیت آنها (لایه بیرونی) یکسان است. برای مثال، همه عناصر گروه 1 (به جز هیدروژن) فلزات قلیایی هستند که واکنشپذیری بالایی دارند.
ترندهای تناوبی
شعاع اتمی: از چپ به راست در یک دوره، شعاع اتمی کاهش مییابد، زیرا الکترونها در همان لایه انرژی اضافه میشوند ولی بار هسته افزایش مییابد، که باعث میشود الکترونها به هسته نزدیکتر شوند.
انرژی یونش: انرژی مورد نیاز برای جدا کردن یک الکترون از یک اتم در حالت گازی است. این انرژی از چپ به راست در یک دوره افزایش مییابد، زیرا حذف الکترونها از یک اتم با بار هستهای بیشتر دشوارتر است.
الکترونگاتیوی: توانایی یک اتم برای جذب الکترونها به هنگام تشکیل یک ترکیب شیمیایی. الکترونگاتیوی به طور کلی از چپ به راست در یک دوره افزایش مییابد.
جدول تناوبی نه تنها یک ابزار برای شناسایی و طبقهبندی عناصر است، بلکه به عنوان یک راهنما برای پیشبینی خواص شیمیایی و فیزیکی عناصر و ترکیبهای آنها عمل میکند. دانشمندان از این اطلاعات برای توسعه مواد جدید و فهم بهتر فرآیندهای شیمیایی و بیولوژیکی استفاده میکنند.
نقش عناصر در دنیای کنونی: فراتر از علم و فیزیک
عناصر، به عنوان اجزای بنیادی ماده، نقشی فراتر از علم و فیزیک در دنیای کنونی ایفا میکنند. آنها در تار و پود زندگی انسان تنیده شدهاند و در جنبههای مختلف فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی و حتی سیاسی جوامع ما نقشآفرین هستند.
1. اهمیت در علم و فناوری:
نقش عناصر در علم و فناوری بر کسی پوشیده نیست. از ساختار اتمها و مولکولها تا مواد اولیه صنایع مختلف، عناصر پایه و اساس دنیای مادی ما را تشکیل میدهند.
دانش عمیق ما از خواص و رفتار عناصر، به ما امکان داده است تا دستاوردهای علمی و فناورانه شگفتانگیزی را خلق کنیم، از جمله:
- ساخت و ساز: فلزاتی مانند فولاد، بتن و آلومینیوم از عناصر مختلف تشکیل شدهاند و در ساخت و ساز ساختمانها، پلها و سایر سازهها نقش حیاتی دارند.
تولید انرژی: عناصر مختلفی مانند اورانیوم، زغال سنگ و گاز طبیعی در فرآیندهای مختلف تولید انرژی به کار میروند.
پزشکی: عناصر رادیواکتیو در تشخیص و درمان بیماریها مانند سرطان استفاده میشوند.
الکترونیک: عناصر مختلفی مانند سیلیکون، ژرمانیوم و گالیم در ساخت قطعات الکترونیکی مانند ترانزیستورها و مدارهای مجتمع به کار میروند.
2. نمادگرایی و معنویت:
عناصر در طول تاریخ بشریت، نقشی نمادین و معنوی نیز ایفا کردهاند.
- چهار عنصر: در بسیاری از فرهنگها، چهار عنصر اصلی (آب، آتش، خاک و هوا) به عنوان عناصر بنیادی جهان و نمادی از نیروهای طبیعی تلقی میشوند.
- طلا: طلا در بسیاری از فرهنگها به عنوان نمادی از ثروت، قدرت و پاکیزگی شناخته میشود.
- نقره: نقره در بسیاری از فرهنگها به عنوان نمادی از پاکی، صداقت و خرد شناخته میشود.
3. اقتصاد و تجارت:
بازار جهانی عناصر، نقش مهمی در اقتصاد و تجارت جهانی ایفا میکند.
- منابع طبیعی: بسیاری از کشورها بر روی صادرات منابع طبیعی مانند نفت، گاز، فلزات و سنگهای قیمتی که از عناصر مختلف تشکیل شدهاند، اتکا دارند.
- مواد اولیه: عناصر خام و فرآوری شده، مواد اولیه ضروری برای بسیاری از صنایع مانند فولاد، مواد شیمیایی، نساجی و کشاورزی هستند.
- بازار فلزات گرانبها: طلا، نقره و پلاتین فلزات گرانبهایی هستند که در بازارهای مالی جهانی مورد معامله قرار میگیرند و میتوانند به عنوان ذخیره ارزش یا ابزاری برای سرمایهگذاری عمل کنند.
4. سیاست و ژئوپلیتیک:
دسترسی به منابع طبیعی و عناصر خاص میتواند عاملی برای تنشها و درگیریهای سیاسی بین کشورها باشد.
- جنگها بر سر منابع: در طول تاریخ، جنگهایی بر سر منابع طبیعی مانند نفت، گاز و فلزات رخ داده است.
- تحریمها: کشورها ممکن است از تحریمهای اقتصادی به عنوان ابزاری برای اعمال فشار سیاسی بر سایر کشورها استفاده کنند، به ویژه تحریمهایی که صادرات یا واردات عناصر خاص را هدف قرار میدهند.
- رقابت فضایی: رقابت برای اکتشاف و استخراج منابع در فضا، مانند معادن سیارک، به طور فزایندهای به یک موضوع ژئوپلیتیکی مهم تبدیل میشود.
5. هنر و فرهنگ:
عناصر در اشکال مختلف هنری و فرهنگی مانند نقاشی، مجسمهسازی، موسیقی و ادبیات به نمایش گذاشته میشوند.
- نقاشی: هنرمندان از رنگها و مواد مختلفی که از عناصر مختلف تشکیل شدهاند برای خلق آثار هنری خود استفاده میکنند.
- مجسمهسازی: مجسمهسازان از فلزات، سنگها و سایر مواد برای خلق مجسمهها و سایر آثار هنری سهبعدی استفاده میکنند.
- موسیقی: آلات موسیقی مختلف از مواد و عناصر مختلفی مانند چوب، فلز و پوست حیوانات ساخته میشوند.
گازهای نجیب: عنصرهایی بیتفاوت با کاربردهای شگفتانگیز
گازهای نجیب، که به عنوان گازهای بیاثر نیز شناخته میشوند، گروهی از عناصر شیمیایی هستند که در گروه 18 جدول تناوبی قرار دارند. این عناصر به دلیل ساختار اتمی منحصربهفرد خود، تمایل بسیار کمی به واکنش با سایر عناصر نشان میدهند و در شرایط استاندارد به صورت گازهایی بیرنگ، بیبو، بیمزه و غیرسمی وجود دارند.
اعضای خانواده گازهای نجیب:
- هلیوم (He)
- نئون (Ne)
- آرگون (Ar)
- کریپتون (Kr)
- زنون (Xe)
- رادون (Rn)
ویژگیهای کلیدی گازهای نجیب:
- ساختار اتمی: گازهای نجیب دارای پیکربندی الکترونی لایه خارجی کامل هستند که آنها را از نظر شیمیایی بسیار پایدار و بیاثر میکند.
- عدم واکنشپذیری: تمایل بسیار کمی به واکنش با سایر عناصر نشان میدهند و به همین دلیل در طبیعت به صورت ترکیبات یافت نمیشوند.
- نقطه جوش و ذوب پایین: به دلیل ساختار اتمی ساده، نقاط جوش و ذوب پایینی دارند و در شرایط استاندارد به صورت گاز وجود دارند.
- عایق الکتریکی: هادی الکتریکی نیستند و جریان الکتریکی را از خود عبور نمیدهند.
کاربردهای گازهای نجیب:
- هلیوم: در پزشکی (تنفس مصنوعی، تصویربرداری MRI)، علم (خنکسازی تجهیزات علمی)، فناوری (پر کردن بالنها و dirigibles) و جشنها (بادکنکهای جشن) استفاده میشود.
- نئون: در لامپهای نئون (تابلوهای تبلیغاتی، علائم هشدار) و لیزرها استفاده میشود.
- آرگون: به عنوان یک گاز بیاثر برای محافظت از فلزات در هنگام جوشکاری، در کیسههای هوا و برای حفظ مواد غذایی استفاده میشود.
- کریپتون: در لامپهای فلورسنت و لیزرها استفاده میشود.
- زنون: در لامپهای زنون (چراغهای جلوی اتومبیل، لامپهای عکاسی) و لیزرها استفاده میشود.
- رادون: در رادیوتراپی برای درمان سرطان استفاده میشود.
نکات قابل توجه:
- رادون تنها گاز نجیب رادیواکتیو است و از پوسیدگی رادیواکتیو اورانیوم و توریم به وجود میآید.
- هلیوم دومین عنصر فراوان در جهان هستی است، در حالی که سایر گازهای نجیب به مقدار کمی در زمین یافت میشوند.
- دانشمندان اخیراً ترکیباتی از گازهای نجیب را کشف کردهاند که نشان میدهد این عناصر ممکن است به اندازه که قبلاً تصور میشد، بیاثر نباشند.
گازهای نجیب، با وجود بیتفاوتی شیمیایی خود، نقش مهمی در دنیای ما ایفا میکنند. از کاربردهای آنها در پزشکی و علم گرفته تا استفاده در روشنایی و جشنها، این عناصر بینظیر به روشهای مختلف زندگی ما را غنی میکنند.
هلیوم چیست؟
هلیوم، عنصری با نماد He و عدد اتمی 2، دومین عنصر فراوان در جهان هستی است. این گاز بیرنگ، بیبو، بیمزه، غیرسمی و از نظر شیمیایی بیاثر است که در دمای اتاق به صورت گازی وجود دارد و به دلیل چگالی کم، سبکترین عنصر شناخته شده است. این عنصر در گروه گازهای نجیب در جدول تناوبی قرار دارد و به دلیل ساختار اتمی منحصربهفرد خود، تمایل بسیار کمی به واکنش با سایر عناصر نشان میدهد.
این عنصر در سال 1868 توسط دو دانشمند به نامهای ژول ژانسن و نورمن لاکیر به طور مستقل کشف شد. آنها در هنگام مطالعه طیف خورشید، خطوط طیفی ناشناختهای را مشاهده کردند که بعداً مشخص شد مربوط به عنصری جدید است. ژانسن این عنصر را “هلیوس” نامید که در زبان یونانی به معنای “خورشید” است، در حالی که لاکیر نام “پروتیوم” را برای آن پیشنهاد کرد.
خواص فیزیکی و شیمیایی هلیوم:
- نقطه ذوب: -272.2 درجه سانتیگراد (-458 درجه فارنهایت)
- نقطه جوش: -268.9 درجه سانتیگراد (-452 درجه فارنهایت)
- چگالی: 0.00469 گرم بر سانتیمتر مکعب (در شرایط استاندارد)
- حالت فیزیکی: گاز در دمای اتاق
- رنگ: بیرنگ
- بو: بیبو
- طعم: بیمزه
- سمیت: غیرسمی
- واکنشپذیری: بیاثر
تاریخچه کشف هلیوم: داستانی از خورشید تا آزمایشگاه
هلیوم، دومین عنصر فراوان در جهان هستی، نقشی اساسی در درک ما از ستارگان و کهکشانها ایفا میکند. کشف این عنصر سبک و بیرنگ داستانی جذاب و پرماجرا دارد که ما را از اعماق خورشید به آزمایشگاههای دانشمندان در قرن نوزدهم میبرد.
آغاز در خورشید:
همه چیز در سال 1868 آغاز شد، زمانی که دانشمندان در حال مطالعه خورشید گرفتگی بودند. در این رویداد، نور خورشید توسط ماه مسدود میشود و به دانشمندان اجازه میدهد تا جو بیرونی خورشید، به نام تاج خورشیدی را مشاهده کنند.
در آن زمان، دو دانشمند به طور مستقل نوری زرد رنگ را در تاج خورشیدی مشاهده کردند:
- ژول ژانسن: اخترشناس فرانسوی که از دستگاهی به نام طیفسنج برای مطالعه نور خورشید استفاده میکرد.
- نورمن لاکیر: اخترشناس انگلیسی که مشاهدات خود را از هند انجام میداد.
هر دو دانشمند متوجه شدند که این نور زرد با هیچ عنصری که در آن زمان روی زمین شناخته شده بود مطابقت ندارد. آنها نتیجه گرفتند که این نور باید از عنصری جدید در خورشید سرچشمه گرفته باشد.
نامگذاری و بحث:
ژانسن این عنصر جدید را “هلیوس” نامید، که در زبان یونانی به معنای “خورشید” است. لاکیر نام “پروتیوم” را پیشنهاد کرد. در نهایت، نام “هلیوم” انتخاب شد، زیرا به منشا این عنصر در خورشید اشاره داشت.
با این حال، کشف این عنصر بحثهایی را نیز به همراه داشت. برخی از دانشمندان معتقد بودند که این عنصر جدید نمیتواند وجود داشته باشد، زیرا با نظریههای شیمیایی آن زمان در تضاد بود.
اما مشاهدات ژانسن و لاکیر دقیق بود و به زودی دانشمندان دیگر نیز وجود این عنصر را در آزمایشگاه تأیید کردند.
کشف هلیوم در زمین:
در سال 1895، شیمیدان اسکاتلندی به نام ویلیام رمزی، این عنصر را در نمونهای از یک سنگ معدنی به نام کلویت کشف کرد. رمزی در حال مطالعه گازهای موجود در این سنگ معدنی بود که متوجه شد خطوط طیفی مشابه این عنصر خورشیدی را از خود ساطع میکند.
کشف رمزی تأیید نهایی وجود این عنصر در زمین بود و نشان داد که این عنصر نه تنها در خورشید، بلکه در سیاره ما نیز وجود دارد.
اهمیت کشف هلیوم:
کشف این عنصر نه تنها یک دستاورد علمی مهم بود، بلکه به درک ما از جهان نیز کمک کرد. این کشف نشان داد که عناصر مشابهی در خورشید و زمین وجود دارند و به ما در درک تشکیل و تکامل ستارگان و سیارات کمک کرد.
علاوه بر این، این عنصر کاربردهای متنوعی در صنایع مختلف از جمله پزشکی، علم، فناوری و حتی جشنها دارد.
کشف این عنصر سبک و بیرنگ، داستانی جذاب از همکاری بین دانشمندان و جستجوی مداوم برای درک اسرار جهان هستی است.
استخراج هلیوم: سفری از اعماق زمین به آزمایشگاه
هلیوم، دومین عنصر فراوان در جهان هستی، به دلیل خواص منحصر به فرد خود، کاربردهای متنوعی در صنایع مختلف دارد. با این حال، استخراج این عنصر سبک و بیرنگ فرآیندی پیچیده و پرهزینه است.
در این مطلب، به بررسی روشهای مختلف استخراج این عنصر و چالشهای مرتبط با آن میپردازیم.
روشهای اصلی استخراج هلیوم:
دو روش اصلی برای استخراج این عنصر وجود دارد:
1. استخراج از گاز طبیعی:
- رایجترین روش: بیش از 80 درصد هلیوم جهان از طریق استخراج از گاز طبیعی به دست میآید.
- فرآیند: گاز طبیعی سرد و فشرده میشود تا به مایع تبدیل شود. سپس مایع گاز طبیعی به اجزای تشکیلدهنده آن، از جمله هلیوم، جدا میشود.
- مزایا: این روش نسبتاً ارزان و کارآمد است.
- معایب: منابع گاز طبیعی محدود هستند و استخراج این عنصر از آن میتواند به محیط زیست آسیب برساند.
2. استخراج از مواد معدنی رادیواکتیو:
- روش جایگزین: این عنصر یکی از محصولات پوسیدگی رادیواکتیو اورانیوم و توریم است و میتوان آن را از برخی مواد معدنی رادیواکتیو استخراج کرد.
- فرآیند: مواد معدنی رادیواکتیو استخراج و فرآوری میشوند تا این عنصر را آزاد کنند.
- مزایا: این روش میتواند به عنوان منبع جایگزین این عنصر در زمانی که منابع گاز طبیعی محدود هستند، استفاده شود.
- معایب: این روش پرهزینه و خطرناک است و میتواند ضایعات رادیواکتیو خطرناکی ایجاد کند.
مراحل کلی استخراج هلیوم:
- استخراج: گاز طبیعی یا مواد معدنی رادیواکتیو از زمین استخراج میشود.
- تصفیه: ناخالصیها از گاز طبیعی یا مواد معدنی رادیواکتیو جدا میشوند.
- سرد کردن و فشردهسازی: گاز طبیعی یا مواد معدنی رادیواکتیو سرد و فشرده میشوند تا به مایع تبدیل شوند.
- تقطیر جزئی: مایع گاز طبیعی یا مواد معدنی رادیواکتیو به اجزای تشکیلدهنده آن، از جمله هلیوم، جدا میشود.
- تصفیه نهایی: هلیوم ناخالصیهای باقیمانده را از بین میبرد و به هلیوم با خلوص بالا تبدیل میشود.
چالشهای استخراج هلیوم:
- منابع محدود: هلیوم عنصری غیرقابل تجدید است و منابع آن در زمین محدود است.
- استخراج پرهزینه: استخراج این عنصر از گاز طبیعی یا مواد معدنی رادیواکتیو فرآیندی پرهزینه است.
- خطرات نشت: هلیوم اگر به مقدار زیاد استنشاق شود، میتواند خفهکننده باشد.
- آلودگی محیط زیست: استخراج این عنصر از گاز طبیعی میتواند به انتشار گازهای گلخانهای و آلودگی هوا منجر شود.
- مدیریت ضایعات رادیواکتیو: استخراج این عنصر از مواد معدنی رادیواکتیو ضایعات رادیواکتیو خطرناکی ایجاد میکند که باید به درستی مدیریت شوند.
آینده استخراج هلیوم:
با توجه به کاربردهای متنوع این عنصر ، تقاضا برای آن در حال افزایش است. با این حال، منابع این عنصر محدود هستند و استخراج آن میتواند چالشهای زیستمحیطی و ایمنی را به همراه داشته باشد.
در حال حاضر، تحقیقات برای توسعه روشهای جدید و کارآمدتر برای استخراج این عنصر در حال انجام است.
یکی از امیدها، استفاده از فرآیندهای جذب سطحی برای جداسازی این عنصر از گاز طبیعی است. این روش میتواند به استخراج هلیوم با کارایی بیشتر و با آلودگی کمتر محیط زیست کمک کند.
علاوه بر این، دانشمندان در حال بررسی روشهای بازیافت هلیوم از منابع مختلف، مانند هلیوم موجود در مخازن ذخیرهسازی زیرزمینی و هلیوم نشت شده از تجهیزات علمی و صنعتی هستند.
کاربردهای شگفتانگیز هلیوم در دنیای امروز
هلیوم، دومین عنصر فراوان در جهان هستی، به دلیل خواص منحصر به فرد خود، کاربردهای متنوعی در صنایع مختلف دارد. این عنصر سبک و بیرنگ، بیبو، بیمزه، غیرسمی و از نظر شیمیایی بیاثر است و به دلیل چگالی کم، سبکترین عنصر شناخته شده است.
در این مطلب، به بررسی برخی از مهمترین کاربردهای هلیوم در دنیای امروز میپردازیم:
1. پزشکی:
- تنفس مصنوعی: هلیوم به عنوان یک گاز بیاثر برای تنفس در دستگاههای تنفس مصنوعی برای بیماران مبتلا به مشکلات تنفسی استفاده میشود. این امر به دلیل چگالی کم هلیوم است که باعث میشود مقاومت کمتری در برابر جریان هوا ایجاد کند و تنفس را آسانتر کند.
- تصویربرداری MRI: هلیوم در تصویربرداری MRI برای خنک کردن آهنربای دستگاه MRI استفاده میشود. آهنربای MRI برای تولید میدان مغناطیسی قوی مورد نیاز برای تصویربرداری از بدن انسان استفاده میشود. هلیوم به دلیل ظرفیت گرمایی بالا و نقطه جوش پایین، برای خنک کردن آهنربای MRI و حفظ عملکرد آن در دمای بسیار پایین ایدهآل است.
2. علم:
- خنکسازی تجهیزات علمی: این عنصر به دلیل دمای جوش پایین خود، برای خنک کردن تجهیزات علمی و تحقیقاتی، مانند آشکارسازهای ذرات و تلسکوپها استفاده میشود. این امر به دلیل آن است که این عنصر میتواند دمای بسیار پایینی را حفظ کند که برای عملکرد صحیح این تجهیزات ضروری است.
- مطالعات نجومی: هلیوم در مطالعات نجومی برای مطالعه ترکیب و ساختار ستارگان و کهکشانها استفاده میشود. این امر به دلیل آن است که این عنصر یکی از فراوانترین عناصر در جهان هستی است و خطوط طیفی آن اطلاعات ارزشمندی در مورد محیطهای ستارهای و کهکشانی ارائه میدهد.
3. فناوری:
- پر کردن بالنها و dirigibles: هلیوم به دلیل چگالی کم خود برای پر کردن بالنها و dirigibles استفاده میشود. این امر به دلیل آن است که این عنصر باعث میشود این وسایل هوایی سبکتر از هوا شوند و به آنها اجازه میدهد تا پرواز کنند.
- جوشکاری فلزات: هلیوم به عنوان یک گاز خنثی برای محافظت از فلزات در هنگام جوشکاری استفاده میشود. این امر به دلیل آن است که این عنصر با فلزات واکنش نمیدهد و از اکسیداسیون و آلودگی آنها در حین فرآیند جوشکاری جلوگیری میکند.
4. جشنها:
- بادکنکهای جشن: هلیوم به دلیل خاصیت سبکتر بودن از هوا برای پر کردن بادکنکهای جشن استفاده میشود. این امر به دلیل آن است که این عنصر باعث میشود بادکنکها معلق در هوا بمانند و به آنها ظاهری شاد و جشنوارهای میدهد.
5. مصارف صنعتی:
- تولید نیمهرساناها: هلیوم در تولید نیمهرساناها به عنوان یک گاز حامل برای حمل و نقل مواد شیمیایی و گازها در فرآیندهای تولید استفاده میشود. این امر به دلیل آن است که این عنصر یک گاز بیاثر است و با مواد شیمیایی و گازهای مورد استفاده در تولید نیمهرساناها واکنش نمیدهد.
- خنکسازی کابلهای برق: این عنصر به دلیل ظرفیت گرمایی بالا و نقطه جوش پایین، برای خنکسازی کابلهای برق زیرزمینی استفاده میشود.
منابع بین المللی برای مطالعه پیرامون هلیوم و کاربردهای آن:
مقالات علمی:
- مقاله “هلیوم: یک عنصر ضروری اما در حال ناپدید شدن” از مجله Nature
- مقاله “کاربردهای هلیوم در پزشکی” از مجله BMJ
- مقاله “هلیوم در علم و فناوری” از مجله Physics Today
وب سایتهای علمی:
- وب سایت “مرکز ملی اطلاعات هلیوم”
- بخش “هلیوم” در وب سایت “سازمان زمینشناسی آمریکا”
- بخش “هلیوم” در وب سایت “انجمن شیمی آمریکا”
کتابها:
- کتاب “هلیوم: عنصری که جهان را تغییر میدهد” نوشته مارکوس بروکر
- کتاب “هلیوم: علم و فناوری عنصری منحصر به فرد” نوشته پل کرو
- کتاب “کاربردهای هلیوم در پزشکی” نوشته مایکل سی. لین
- سازمانهای بین المللی
- انجمن بین المللی هلیوم: https://www.helium.com/
- گروه بین المللی مطالعه هلیوم
علاوه بر منابع ذکر شده، میتوانید از طریق موتورهای جستجوی علمی مانند Google Scholar و PubMed مقالات و منابع بیشتری در مورد هلیوم و کاربردهای آن پیدا کنید.